Hội chứng thận hư là gì? Dấu hiệu, chẩn đoán & điều trị

Hội chứng thận hư khiến cơ thể bài tiết quá nhiều protein qua nước tiểu. Tình trạng này không chỉ gây sưng phù mà còn làm tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe khác. Cần có biện pháp điều trị và chăm sóc đúng đắn để tránh phát sinh các vấn đề rủi ro.

Hội chứng thận hư là gì? Dấu hiệu nhận biết

Hội chứng thận hư đề cập đến những rối loạn ở thận khiến cho cơ thể bài tiết quá nhiều protein vào trong nước tiểu. Tình trạng này có nguy cơ cao xảy ra sau khi bị nhiễm trùng, dùng thuốc hay bị nhiễm độc thai nghén.

Hội chứng thận hư thường là do những tổn thương ở các cụm mạch máu nhỏ trong thận có chức năng lọc chất thải cũng như nước dư thừa ra khỏi máu. Tình trạng này thường gây sưng tấy, đặc biệt là ở mắt cá chân và bàn chân. Đặc biệt có thể làm tăng nguy cơ gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Thực tế cho thấy, hội chứng thận hư có thể làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và đông máu. Bác sĩ thường chỉ định dùng thuốc và thay đổi chế độ ăn uống để khắc phục tổn thương tại thận và ngăn ngừa biến chứng.

Có thể nhận biết thông qua một số dấu hiệu dưới đây:

Bị sưng phù, nhất là ở quanh mắt, mắt cá chân và bàn chân
Nhiều trường hợp còn kèm theo tràn dịch màng bụng hay phù não
Nước tiểu có bọt do protein dư thừa
Tăng cân do lượng nước dư thừa không thể thoát ra ngoài cơ thể
Chán ăn, ăn không ngon miệng
Da xanh xao, người mệt mỏi

dấu hiệu hội chứng thận hư — Hội chứng thận hư có thể gây tích chất lỏng khiến bàn chân bị sưng phù

Nguyên nhân gây hội chứng thận hư

Các nhà nghiên cứu cho biết, nguyên nhân trực tiếp gây ra hội chứng thận hư là do những tổn thương các cụm mạch máu nhỏ của thận.

Các cầu thận lọc máu đi qua thận có nhiệm vụ phân loại các thành phần cần và không cần. Khi cầu thận khỏe mạnh thì lượng protein trong máu (chủ yếu là albumin) sẽ được giữ ở mức độ cần thiết. Đủ để duy trì lượng chất lỏng phù hợp trong cơ thể và không thấm vào nước tiểu.

Trường hợp cầu thận bị tổn thương và không thể lọc máu đúng cách sẽ cho phép protein rò rỉ vào trong nước tiểu. Từ đó gây ra hội chứng thận hư.

Một số vấn đề bệnh lý hay tình trạng sức khỏe bất thường có thể gây tổn thương cầu thận. Và đây chính là yếu tố có liên quan đến thận hư, bao gồm:

Bệnh thận do tiểu đường: Lượng đường huyết cao có thể làm tăng áp lực hoạt động cho thận. Từ đó gây tổn thương đến thận và ảnh hưởng đến cầu thận.
Bệnh thay đổi tối thiểu (MCD): Đây được ghi nhận là nguyên nhân rất phổ biến gây ra hội chứng thận hư ở trẻ em. Bệnh lý này khiến cho chức năng thận bất thường. Tuy nhiên khi mô thận được kiểm tra dưới kính hiển vi thì vẫn gần như bình thường. Cho đến này nguyên nhân gây bệnh thay đổi tối thiểu vẫn chưa được xác định.
Xơ vữa thận đoạn khu trú (FSGS): Đây là bệnh lý gây sẹo ở cầu thận. Nếu MCD là nguyên nhân phổ biến gây thận hư ở trẻ em thì FSGS lại là nguyên nhân thường gặp nhất gây thận hư ở người lớn. FSGS có thể do virus, điển hình như HIV hay do khiếm khuyết di truyền hoặc một số loại thuốc…
Bệnh thận màng: Rối loạn thận này thường là kết quả của sự dày lên của màng trong cầu thận. Nguyên nhân là do chất cặn bã tạo ra bởi hệ thống miễn dịch. Nó có thể liên quan đến một số tình trạng y tế khác. Ví dụ như viêm gan B, lupus, sốt rét hay ung thư.
Bệnh tăng amyloid: Rối loạn này thường xảy ra khi các protein amyloid tích tụ trong các cơ quan trong cơ thể. Sự tích tụ amyloid có thể làm hỏng hệ thống lọc của thận.
Lupus ban đỏ hệ thống: Đây là một bệnh viêm mãn tính có thể gây ra tổn thương thận nghiêm trọng.

Ngoài các nguyên nhân được đề cập trên đây thì một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng thận hư. Các yếu tố rủi ro bao gồm:

Điều kiện y tế: Một số bệnh hay tình trạng nhất định có thể làm tăng nguy cơ phát triển hội chứng thận hư. Chẳng hạn như bệnh thận trào ngược, tiểu đường, amyloidosis, lupus và các bệnh thận khác.
Một số loại thuốc: Các thuốc có thể khiến cầu thận tổn thương và gây ra hội chứng thận như bao gồm thuốc chống nhiễm trùng, thuốc chống viêm không steroid…
Một số bệnh nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng làm tăng nguy cơ mắc hội chứng thận hư bao gồm viêm gan B, viêm gan C, HIV hay sốt rét…

nguyên nhân gây hội chứng thận hư — Bệnh tiểu đường có thể gây tổn thương cầu thận và dẫn đến hội chứng thận hư

Các biến chứng của hội chứng thận hư

Khi mắc hội chứng thận hư, albumin sẽ bị rò rỉ vào nước tiểu thay vì được thận lọc như bình thường. Khi không có đủ albumin trong máu, chất lỏng có thể tích tụ trong cơ thể, gây sưng phù ở chân, bàn chân và mắt cá chân. Đồng thời gây ra nhiều tình trạng sức khỏe khác.

Ngoài ra, hội chứng thận hư còn có thể khiến cholesterol tích tụ trong máu. Đây cũng là tình trạng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời.

Dưới đây là một số biến chứng của hội chứng thận hư:

Xuất hiện cục máu đông: Việc cầu thận không thể lọc máu đúng cách có thể dẫn tới mất các protein trong máu giúp ngăn ngừa đông máu. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối trong tĩnh mạch.
Cholesterol và Triglyceride máu tăng cao: Khi mức protein albumin trong máu giảm xuống thì gan sẽ tạo ra nhiều albumin hơn. Đồng thời, gan cũng sẽ tiết ra nhiều cholesterol và chất béo trung tính hơn.
Huyết áp cao: Thiệt hại đối với các cầu thận sẽ dẫn đến hệ quả là sự tích tụ chất lỏng dư thừa trong cơ thể. Và đây chính là một trong những nguyên nhân làm tăng huyết áp.
Tổn thương thận cấp tính: Các cầu thận bị tổn thương khiến thận mất khả năng lọc máu. Điều này khiến cho các chất thải tích tụ nhanh chóng trong máu. Nếu trường hợp này xảy ra thì người bệnh có thể cần chạy thận nhân tạo. Đây là phương pháp giúp loại bỏ bớt chất lỏng và chất thải ra khỏi máu.
Suy dinh dưỡng: Mất quá nhiều protein trong máu có thể là nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng. Điều này có thể dẫn tới sụt cân nhưng người bệnh thường khó nhận ra do bị phù nề. Ngoài ra người bệnh cũng có thể có quá ít tế bào hồng cầu (thiếu máu), vitamin D và canxi.
Bệnh thận mãn tính: Hội chứng thận hư có thể khiến cho thận bị mất dần chức năng theo thời gian. Trường hợp chức năng thận suy giảm nặng thì người bệnh có thể cần chạy thận hoặc ghép thận.
Nhiễm trùng: Thực tế ghi nhận rằng, những người bị hội chứng thận hư thường có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cao hơn những đối tượng khác.

Chẩn đoán hội chứng thận hư

Để chẩn đoán hội chứng thận hư, bác sĩ cần căn cứ vào triệu chứng lâm sàng và kết quả của các xét nghiệm cần thiết. Tiêu chuẩn để chẩn đoán bao gồm:

Dấu hiệu sưng phù
Protein niệu vượt mức 3.5g trong 24 giờ
Protein trong máu giảm dưới 60g/ lít, kèm theo đó là albumin máu giảm dưới 30g/ lít
Tăng cholesterol máu từ 6.5mmol/ lít trở lên
Có hạt mỡ lưỡng chiết hoặc trụ mỡ xuất hiện trong nước tiểu

Trong tất cả các tiêu chuẩn trên thì tiêu chuẩn thứ 2 và thứ 3 là bắt buộc. Còn các tiêu chuẩn còn lại có thể không đầy đủ.

Cả xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu đều được dùng trong chẩn đoán hội chứng thận hư

Một số xét nghiệm thường được chỉ định bao gồm:

– Xét nghiệm nước tiểu:

Kết quả phân tích nước tiểu có thể sẽ tiết lộ những bất thường trong mẫu nước tiểu, ví dụ như 1 lượng lớn protein. Người bệnh có thể được bác sĩ yêu cầu thu thập mẫu nước tiểu trong 24 giờ.

– Xét nghiệm máu:

Xét nghiệm máu có thể cho thấy mức độ thấp của albumin protein. Trong đó thường là mức độ giảm tổng thể của protein trong máu. Mất albumin có thể liên quan đến sự gia tăng cholesterol và chất béo trung tính trong máu. Nồng độ nitơ creatinine và urê trong máu cũng có thể được đo để đánh giá chức năng thận tổng thể.

– Sinh thiết thận:

Bác sĩ có thể lấy một mẫu mô thận nhỏ để xét nghiệm. Trong quá trình sinh thiết thận, một cây kim sẽ được đưa qua da và vào thận. Mô thận được thu thập và gửi tới phòng thí nghiệm để kiểm tra.

Phương pháp điều trị hội chứng thận hư

Hiện nay, vẫn chưa có giải pháp điều trị hoàn toàn hội chứng thận hư. Tuy nhiên việc dùng thuốc và chăm sóc sức khỏe có thể giúp khắc phục triệu chứng. Đồng thời ngăn không cho các tổn thương ở thận trở nên tồi tệ hơn.

1. Điều trị bằng thuốc

Tùy thuộc vào bệnh lý nguyên nhân, các triệu chứng cùng mức độ ảnh hưởng mà bác sĩ sẽ chỉ định toa thuốc phù hợp với từng đối tượng người bệnh. Các thuốc được dùng có thể là:

– Thuốc huyết áp:

Thuốc huyết áp hay còn được gọi là chất ức chế men chuyển (ACE). Thuốc này có khả năng làm giảm huyết áp. Đồng thời giảm lượng protein thải ra trong nước tiểu. Một số loại được dùng phổ biến là:

Lisinopril (Prinvil, Qbrelis, Zestril)
Benazepril (Lotensin)
Captopril và Enalapril (Vasotec)

Ngoài ra, một nhóm thuốc khác có hoạt động tương tự được gọi là thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II (ARB) cũng có thể được dùng. Bao gồm Losartan (Cozaar) và Valsartan (Diovan). Một số thuốc khác như chất ức chế Renin cũng có thể được dùng. Tuy nhiên chất ức chế ACE và ARB vẫn là lựa chọn ưu tiên.

điều trị hội chứng thận hư — Việc dùng thuốc có thể khắc phục triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng phát sinh

– Thuốc lợi tiểu:

Loại thuốc này có tác dụng giúp kiểm soát sưng phù bằng cách tăng sản lượng chất lỏng của thận. Các thuốc lợi tiểu được dùng phổ biến là:

Furosemide (Lasix)
Spironolactone (Aldactone, Carospir)
Metolazone (Zaroxolyn)
Thiazide (hydrochlorothiazide)

– Thuốc giảm cholesterol:

Statin có thể giúp làm giảm mức cholesterol trong máu. Từ đó giúp tránh các cơn đau tim hay làm giảm nguy cơ tử vong sớm. Do hội chứng thận hư có thể làm tăng cholesterol trong máu và gây ra biến chứng. Các thuốc giảm cholesterol được dùng có thể là:

Atorvastatin (Lipitor)
Fluvastatin (Lescol XL)
Lovastatin (Altoprev)
Pravastatin (Pravachol)
Rosuvastatin (Crestor, Ezallor)
Simvastatin (Zocor)

– Thuốc chống đông máu:

Những loại thuốc này có thể được kê toa để làm giảm khả năng đông máu. Đặc biệt là trong trường hợp hội chứng thận hư gây xuất hiện các cục máu đông. Thuốc được dùng có thể là:

Warfarin (Coumadin, Jantoven)
Dabigatran (Pradaxa)
Apixaban (Eliquis)
Rivaroxaban (Xarelto)

– Thuốc ức chế hệ thống miễn dịch:

Thuốc có tác dụng kiểm soát hệ thống miễn dịch. Phải kể đến như corticosteroid có khả năng làm giảm tình trạng viêm. Đồng thời khắc phục một số tình trạng có thể gây ra hội chứng thận hư. Thuốc ức chế miễn dịch được dùng có thể là:

Rituximab
Cyclosporin
Cyclophosphamide

Tất cả các thuốc được dùng trong điều trị hội chứng thận hư cần phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về dùng hay thay đổi liều lượng hoặc kế hoạch dùng thuốc.

Trong các trường hợp toa thuốc được chỉ định không đáp ứng với các triệu chứng của bệnh hay làm phát sinh các triệu chứng bất thường thì cần chú ý báo cáo với bác sĩ ngay để có sự điều chỉnh kịp thời.

2. Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt

Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt được cho là yếu tố rất quan trọng với quá trình điều trị hội chứng thận hư. Dưới đây là một số vấn đề cần lưu ý:

Cần lựa chọn protein hữu ích, đặc biệt là nguồn protein từ thực vật sẽ tốt hơn với những người mắc bệnh thận.
Nên giảm lượng chất béo và cholesterol trong khẩu phần ăn. Điều này có thể giúp người bệnh kiểm soát tốt hơn lượng cholesterol trong máu.
Duy trì chế độ ăn ít muối để hỗ trợ làm giảm triệu chứng sưng phù.
Nên giảm lượng chất lỏng trong khẩu phần ăn để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.
Hạn chế các thực phẩm có thể làm tăng lượng đường trong máu.
Trong sinh hoạt cần chú ý ngủ đúng giờ, đủ giấc, không làm việc quá sức. Đồng thời tránh xa căng thẳng, stress và không quên dành thời gian cho hoạt động thể chất mỗi ngày.

Hội chứng thận hư nếu không sớm điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hại cho sức khỏe. Tốt nhất khi phát hiện dấu hiệu hãy chủ động thăm khám. Nghiêm túc điều trị và chăm sóc theo chỉ dẫn của bác sĩ sẽ giúp khắc phục nhanh triệu chứng và kiểm soát mức độ tổn thương thận.